نوروز: رَپیتون

نوروز
اینک روزِ نو: رَپیتْوینrapiθwina (اوستایی: 𐬭𐬀𐬞𐬌𐬚𐬡𐬌𐬥)
رَبیهوین، رپیتوین، رَپیثوین یا رپیتون به معنی نیمروز (ظهر) و سرور و نگهبان گرمای نیمروز است که زمانی ورجاوند در استوره های ایرانی ست. آفرینش در این بازه از زمان پیدایی می گیرد و بازسازی جهان نیز در این زمان خواهد بود. هر زمان که دیو زمستان به جهان می تازد، رپیتوین در زیر زمین پناه می گیرد و آب های زیرزمینی را گرم نگاه می دارد تا گیاهان و درختان از بین نروند. بازگشت سالانه او در بهار بازتابی از پیروزی فرجامین نیکی ست که وی سرپرست آن خواهد بود. جشن رپیتوین بخشی از آیینهای نوروزی، و در زمانی ست که دیو سرما می رود و رپیتوین شادمان به زمین بازمی گردد.
پس رپیتوین آن دَم است که آفرینش آغاز می شود و نیز آن دم است که رستاخیز انجام می گیرد و بالاتر از همه آن دمی ست که سوشیانتها فراز آمده آشکار می شوند و به فریادرسی این جهان می آیند.
نماد این جهانی رپیتوین هنگام نیمروز و یکی از بخشهای پنجگانه روز است.
هنگامی ست که خورشید به ایستگاه رپیتوین می رسد، خورشید درست به میانه آسمان می رسد. برابر استوره در آغازِ سرما آیینهایی به نشانه بدرود با ایزد رپیتوین برگزار می شود و نیز برای پیشواز از او جشنهایی همچون «سَده» که همه بزرگداشت هفتمین آفرینش اهورایی یعنی آتش (=گرما) ست. بهار می شود، آفرینش (گیاهی) آغاز می شود، درازی روز و شب هم برابر می شود*. و در این بینش انسان هم گیاهی ست که باید بازروید، رستاخیز کند.
————————————–
*در بهاران که تفاوت نکند لیل و نهار…
ایزد رپیتوین یکی از ایزدان بسیار بزرگ دین زرتشتی ست. این ایزد پاسدار بخشی از زمان است که آن را «گاه رپیتوین» می نامند. گاه رپیتوین در استوره های ایرانی بازگویندهء چگونگی ای از زمان است که می توان آن را نَهِِشِ / وضیعت آرمانی نامید. این گاه هم دَمِ آغازین آفرینش است و هم دَمِ انجامین رستاخیز؛ و هم دَمی ست که سودرسانان نوید داده شده (سوشیانت ها) آشکار می شوند. نمادِ اینْ جهانیِ گاهِ رپیتوین، هنگام نیمروز و یکی از بخش های پنج گانه روز است. استوره ایزد رپیتوین در آیینهای نیایشی زرتشتی بازتابی روشن و شگفت به جای گذاشته است. برای بدرود او در آغاز زمستان بزرگ، سد روز پیش از بازگشت او بر زمین و نیز نخستین روز فروردین، که هنگام بازگشت دوباره اوست، آیین هایی برای این ایزد برگزار می شود. آیین رپیتوین در روزِ نخست فروردین را می توان جشن بزرگداشت هفتمین آفرینش یعنی جشن پیدایش آتش نامید. «جشن سده»، که به پیشواز بازگشت رپیتوین می رود و به فراخور یابِش آتش برگزار می شود، و دیگر نیایش ها و آیین های پیوسته به ایزد رپیتوین این دیدگاه را استوار می کند.