آیین های سوگواری در بختیاری / بخش یکم
آیینهای سوگواری در لُرِ بزرگ (بختیاری) در سده ۱۴ میلادی
***************************************************
مراسم ماتم و عزاداری در ایذه
«از غرایب اتفاقاتی که آن روز بر سر من آمد این بود که وقتی وارد شدم دیدم قضات و خطیبان و سادات به دیوار تالار تکیه زده اند. ازکثرت جمعیت جا نبود همه مردم یا می گریستند یا تظاهر به گریستن می کردند و یا خاموش روبروی خود را می نگریستند. حضار روی لباسهای خود جامهای از پارچه خام پنبه ای کلفت که درست دوخته نشده بود و آستر و زیره ی آن رو به بیرون و رویه ی آن رو به توبود پوشیده بودند و هریک خرقه پاره یا پلاس پارهای سیاه بر سر بسته بودند. تعزیه داران همین جامه تا چهل روز بر تن دارند و در نظر آنان این مراسم نماینده نهایت حزن ومصیبت زدگی است و سلطان پس از پایان چله برای هرکدام یکدست کامل جامه می فرستد…. سپس جنازه را آوردند، جنازه را در میان درختان ترنج و لیمو قرار داده بودند،شاخهها پر از میوه بود و درختها را چند تن حرکت می داند چنانکه تو گویی جنازه درمیان باغی حرکت می کند، پیشاپیش جنازه مشعلهها بر سر نیزههای دراز می کشیدند وگروهی شمعها به دست گرفته بودند بدین سان نماز بر جنازه گذارده شد و مردم تامقبره سلطنتی به دنبال آن رفتند.»
موحد،محمد علی، سفرنامه ابن بطوطه، انتشارات علمی فرهنگی، جلد ۱، چاپ سوم، ۱۳۶۱، ص ۲۴۳
All reactions:
3Bill Mofrad and 2 other
پژوهش و وارسی آیینهای سوگواری را می توان یکی از بهترین نمونه ها برای شناخت فرهنگها به شمار آورد. زیرا بسیاری از گوشه های هر چند نه چندان آشکار فرهنگها را بَرْآفتاب آورده آشکار می سازد.
در گذر این پژوهش چند نکتهء بنیادی شناخته شد؛
ـ آنچه که امروزه بختیاریان در سوگ همچنان برگزار می کنند یکی از اندک شمار نمونه های آیین سوگواری سراسری ایرانی ست که از روزگار باستان تا اکنون بی کم و کاست برجا مانده است.
ـ این روش سوگواری از روزگار پیش از هخامنشی در میان مردم پُشتهء (=فلات) ایران رواج داشته است.
ـ بخشهایی دَرخورِ نگرش از این آیینها نشانه هایی روشن از دَرآیش (=تأثیر) فرهنگ کشاورزی و یکجانشینی را نمایان می کند.
ـ در همهء روزگار زرتشتیگری ساسانی، با این روش سوگواری ستیزه شده آن را دین ستیزانه دانسته اند.