شیزوفرنی / روانْ گُسیختگی

آیا تاکنون در خیابان مرد یا زنی را دیده اید که زیر لب با خودش پچ پچ کند؟ ژست های عجیب و غریب بگیرد و طوری رفتار کند که انگار کسی با او صحبت می کند و همراه اوست؟ شاید از خودتان پرسیده باشید چه اشکالی در او هست؟ گرچه اینگونه رفتارها می توانند با چند اختلال مرتبط باشند ولی در خیلی از موارد نشانه های نوعی اختلال روان پریشی به نام شیزوفرنی هستند که اندکی بیش از یک درصد جمعیت بزرگسال جهان را مبتلا می کند.

«شیزوفرنیا» دشوارترین اختلال روانی است که دربرگیرنده فروپاشی و تجزیه در توانایی اندیشیدن منطقی یا توانایی تمیز واقعیت از خیال است. حتی در یک گفتگوی عادی نیز دیگران تشخیص می دهند که بیمار شیزوفرنیایی مشکل دارد. امکان دارد گفتگوهای آنها پراکنده و بی سر و ته بوده و به سختی بتوان از آن سر درآورد. بیمار به سرعت از یک موضوع به موضوع دیگر می پرد (پدیده ای که به آن واپاشی تداعیها یا یادآوریها گفته می شود).

ممکن است بیمار توهم داشته باشد؛ یعنی، تجارب ادراکی مثل شنیدن صداهایی که فرد دیگری نمی شنود. این شخص ممکن است هذیان داشته باشد، یعنی باورهایی کاملاً نادرست مثل این اعتقاد که مرده است یا اینکه فرد مهمی در جهان (مثلا امپراتور جهان) است یا دیگران بر ضد او توطئه می کنند. ممکن است تصور کنند که دیگران می توانند افکار او را بخوانند یا افکار او را هدایت کنند.
امکان دارد واکنش های عاطفی ناهمخوان مثل گریه در هنگام شنیدن خبرهای خوب یا خندیدن درهنگام روبرو شدن با خبرهای بد از خود نشان دهد یا اینکه به هیچ وجه از خود عواطف نشان ندهد. استدلال در اغلب اوقات عجیب و غریب است، مثلاً، «آن مرد روی یک صندلی زردرنگ نشسته است، پس او باید آدم بزدل و ترسویی باشد»؛ در بسیاری از موارد، بیماران شیزوفرنیایی از لحاظ اجتماعی گوشه گیر هستند و دوست دارند از دیگران دوری کنند. نشانه های این بیماری غالباً عجیب بوده و مایه ناراحتی افرادی می شود که پیرامون آنها زندگی می کنند.
شیزوفرنی یا روان پریشی شیزوفرنی به برخی از بیماری های روانی با الگوی علائم مشابهی اطلاق می شود که به گروه روان پریشی ها تعلق دارند.
در مرحله حاد بیماری، افراد شیزوفرنی انواع اختلالات مشخصه ای را تجربه می کنند که کم و بیش بر همه زمینه های تجربه و رفتار درونی مانند ادراک، تفکر، زندگی عاطفی، شکل گیری اراده، مهارت های روانی حرکتی و حرکت تأثیر می گذارد. صداهایی که در واقع وجود ندارند اغلب شنیده می شوند (اصطلاحاً شنیدن صدا). ممکن است توهماتی وجود داشته باشد که تحت تعقیب، جاسوسی یا کنترل قرار دارند. احساس کنترل شدن توسط دیگران نیز ممکن است رخ دهد، به عنوان مثال. از طریق محرومیت از فکر یا الهام فکری. توهمات مداوم از هر روش حسی ممکن است. کناره گیری اجتماعی، بیحالی، بی انگیزگی، مسطح شدن عاطفی و شادی نیز غیرمعمول نیستند. بسته به نشانه های غالب، چندین زیر گروه از شیزوفرنی متمایز می شود.
در بسیاری از موارد، علائم پس از مرحله اولیه بیماری ناپدید می شوند. برای بیشتر مبتلایان، مراحل بعدی بیماری (عود / برگشت) در فواصل نامنظم پدیدار می شود. در حدود نیمی از بیماران، علائم باقی مانده دائمی می ماند.
خطر ابتلا به این بیماری حدود ۰,۶٪ تا ۱,۲٪ است. بیماری های شیزوفرنی از زمان های قدیم توصیف شده است. اعتقاد بر این است که علت، اثر متقابل چندین عامل است. یک مفهوم درمان چند وجهی اثبات شده وجود دارد که اغلب مبتلایان را قادر می‌سازد تا زندگی تا حد زیادی بدون علائم داشته باشند.
افراد عادی که مقدار کمی از علم پزشکی سر در می آورند اغلب به اشتباه شیزوفرنی را با ایده «شخصیت دوگانه» مرتبط می‌دانند.

تعریف شیزوفرنی به زبان ساده:
شیزوفرنی که به عنوان روان پریشی شیزوفرنی نیز شناخته می شود، یک بیماری روانی است که تفکر و دنیای عاطفی افراد مبتلا را مختل می کند و منجر به از دست دادن واقعیت، ادراکات نادرست و هذیان می شود. افراد مبتلا ممکن است در تمایز بین افکار خود و محرک های بیرونی مشکل داشته باشند.
اینها می تواند، برای مثال، افزایش حساسیت عاطفی، تنش، مشکل در تمرکز یا کاهش عملکرد باعث شود. حتی پیش از آشکار شدن علائم واضحِ شیزوفرنی، اغلب، می توان سردرگمی وکناره گیری اجتماعی را مشاهده کرد.
اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی یک مشکل روانی بلند مدت با مجموعه ای از علایم اعم از تفکر سازمان نیافته یا گفتار نامفهوم و مبهم است. این بیماری همچنین به عنوان یک اختلال متابولیک مغز شناخته می شود که در آن برخی از مواد پیام رسان افزایش یافته و برخی دیگر کاهش می یابد. بر خلاف آنچه که مردم عادی اغلب معتقدند، شیزوفرنی یک شخصیت دوگانه نیست.

حدود یک درصد از جمعیت جهان حداقل یک بار در زندگی خود روان پریشی شیزوفرنی را تجربه خواهند کرد. این بیماری معمولاً ابتدا بین سن بلوغ تا ۳۰ سالگی رخ می دهد. علل آن به وضوح درک نشده است. گمان می رود که عوامل مختلفی از جمله استعداد ژنتیکی (موضوع)، اختلالات رشد مغز در حین تولد یا پس از تولد و رویدادهای استرس زا در زندگی افراد مبتلا وجود داشته باشد.


شیزوفرنی اینگونه رخ می دهد: علل
تا به امروز، پزشکی هنوز دقیقاً نمی داند که شیزوفرنی چگونه رخ می دهد. کارشناسان معتقدند که عوامل زیر در ایجاد شیزوفرنی نقش اساسی دارند:
۱- عوامل ژنتیکی
اگر فردی در یک خانواده مبتلا به شیزوفرنی باشد، ممکن است خطر ابتلای سایر اعضای خانواده به آن بیشتر باشد. به عنوان مثال، حدود نیمی از فرزندان مبتلایان به شیزوفرنی دارای مشکلات سلامت روانی هستند و از هر صد نفر از این کودکان حدود دوازده نفر در واقع به شیزوفرنی مبتلا می شوند.

۲- عوامل بیوشیمیایی
مغز سلول های عصبی کوچک زیادی دارد که با استفاده از مواد خاصی با یکدیگر صحبت می کنند. اگر این مواد به درستی متعادل یا ترازمند نباشند، می تواند باعث سردرگمی اطلاعات در مغز شود. این، همراه با چیزهای دیگر، می تواند باعث مشکلاتی شود که در شیزوفرنی رخ می دهد. یکی از این مواد که نقش مهمی دارد دوپامین است.
۳- عوامل اجتماعی
قبلاً تصور می شد که روابط خانوادگی خاص، نحوه بزرگ شدن یا چیزهای دشوار در زندگی می تواند علت شیزوفرنی باشد. اما پژوهش علمی قبلاً این موضوع را رد کرده است. با این حال، آنچه می تواند بر این امر تأثیر بگذارد نحوه تعامل افراد در خانواده است. چیزهایی مانند جابجایی، روابط جدید یا مشکلات در محل کار را نیز نباید نادیده گرفت. این موارد علت اصلی نیستند، اما می توانند علائم شیزوفرنی را شدیدتر کنند یا باعث بدتر شدن بیماری شوند.
تشخیص شیزوفرنی:
به دلیل اشکال متنوع بیماری، تشخیص آن می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. پزشکان از گفتگو با افراد مبتلا و بستگان آنها برای درک علائم روان پریشی که رخ می دهد استفاده می کنند. برای اطمینان از اینکه واقعاً شیزوفرنی است، باید معیارهای خاصی مانند افکار عجیب، توهم یا هذیان رعایت شود. همچنین مهم است که سایر علل احتمالی علائم مشابه، مانند بیماری مغزی یا تأثیر داروها را غربال و رد کنید. تمایز از سایر اختلالات روانی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی یا اختلالات شخصیت نیز گام مهمی در تشخیص است. از طریق تشخیص کامل، پزشک می تواند درک بهتری از علائم فردی پیدا کند و درمان مناسب را توصیه کند.
سیر و پیش آگهی:
این بیماری بسیار فردی است و بسته به شکل ممکن است متفاوت ظاهر شود. برای برخی از افراد، شیزوفرنی، شبیه به مولتیپل اسکلروزیس (MS)، در قسمت‌هایی پیشرفت می‌کند، اما برای برخی دیگر اینطور نیست. اگر مورد اول باشد، معمولاً می توان سه قسمت را مشاهده کرد؛
مرحله مقدماتی که به آن فاز پیشرو نیز گفته می شود، با حساسیت عاطفی، تنش یا از دست دادن علاقه مشخص می شود. کناره گیری اجتماعی و قضاوت نادرست از واقعیت نیز می تواند منادی حمله باشد.
در مرحله دوم، یعنی مرحله حاد، علائمی مانند توهم، شنیدن صدا و پارانویا رخ می دهد. به دلیل از دست دادن واقعیت، افراد آسیب دیده رفتاری از خود نشان می دهند که برای اطرافیانشان غیرقابل درک است.
در مرحله سوم، علائم برطرف می شود و بی انگیزگی، بی احساسی و خودکشی وجود دارد. اپیزودهای مختلف می توانند طول و شدت متفاوتی داشته باشند و ممکن است در یک فاز باقی بمانند.
اشکال مختلف شیزوفرنی غالباً با بیماری‌های همراه، که به آن‌ها کوموربیدیتی گفته می‌شود، همراه هستند.
افسردگی و اختلالات اضطرابی شایع ترین هستند. از آنجا که افراد مبتلا سعی می کنند علائم خود را با الکل یا مواد مخدر تسکین دهند، اعتیاد غیر معمول نیست. شیزوفرنی اساسا غیر قابل درمان است. با این حال، افراد مبتلا می توانند یاد بگیرند که با این بیماری کنار بیایند و علائم را با پیروی مداوم از برنامه درمانی تسکین دهند. برای بسیاری از بیماران، برای مثال، مصرف دارو برای جلوگیری از عود و اقدامات توانبخشی برای بازگرداندن توانایی های شناختی و زندگی بر اساس ایده هایشان ضروری است. همچنین گزارش شده است که محیط اجتماعی باثبات، استرس کم و خواب کافی می تواند تاثیر مثبتی بر این بیماری داشته باشد. بسته به دوره، افراد مبتلا به شیزوفرنی می توانند کار کنند، سرگرمی های جالبی را دنبال کنند.

علائم شیزوفرنی:
علائم شیزوفرنی به دو دسته علائم مثبت و منفی تقسیم می شوند؛
علائم مثبت:
به عنوان مثال، تغییر در رفتار یا تفکر.
• توهمات
شنیدن، دیدن یا احساس چیزهایی که واقعی نیستند. توهم می تواند بر هر پنج حواس تأثیر بگذارد: شنوایی، بینایی، لامسه، چشایی و بویایی. شنیدن صداها شایع ترین توهم در شیزوفرنی است.
• باورهای کاذب
توهمات باورهایی هستند که به شدت قوی‌اند و احتمالاً تغییر نمی‌کنند، حتی اگر شواهد متضاد ارائه شود. این باورها می‌توانند باعث مشکلاتی شوند که فرد نتواند واقعیت را از تجربیات غیرواقعی تمییز دهد.
• اختلالات فکری
به دلیل دشواری در نظم‌دهی به افکار، باعث ایجاد ارتباطات دلخواه و بی‌ربط می‌شوند. 
• تحریک‌پذیری
به معنای افزایش تنش و حساسیت بیشتر به محرک‌ها است.
علائم منفی:
از دست دادن عملکردی که معمولاً در یک فرد کاملاً سالم انتظار می رود، به عنوان مثال:
• خستگی انگیزشی یا کمبود ابتکار
به معنای گذراندن زمان طولانی در رختخواب بدون انگیزه برای انجام کارها است. این وضعیت می‌تواند به ظاهر شخصی و نیاز به مراقبت از خود آسیب بزند.
خستگی انگیزشی به معنای کاهش انرژی و تمایل به انجام فعالیت‌ها است که می‌تواند منجر به عدم انگیزه و اشتیاق برای انجام کارها شود.
• کناره گیری اجتماعی/افسردگی
گذراندن زمان زیادی به تنهایی بدون تمایل به دیدن افراد دیگر.
• بی تفاوتی
احساس پوچی و فقدان انگیزه برای پیگیری برنامه ها.
• عدم پاسخ عاطفی
نبودن علائم طبیعی احساسات (نه شاد و نه غمگین بودن، کاهش حالات چهره).

علاوه بر این، اختلالات شناختی مانند: اختلالات فکری یا اختلالات نفسانی مانند کناره گیری فکر یا الهام گرفتن.
با این حال، این علائم همچنین می تواند نشان دهنده یک بیماری دیگر باشد. برای روشن شدن موضوع، همیشه باید با متخصصان پزشکی مشورت کرد که می توانند از روش های تشخیصی مختلف برای تعیین بیماری موجود و آغاز درمان درست استفاده کنند.

شیزوفرنی از چه سنی شروع می شود؟
افراد مبتلا به شیزوفرنی روان پریشی های مکرر دارند. برای مثال، در طول مراحل روان پریشی، بسیاری از افراد دچار توهم هستند یا صداهایی را می شنوند. شیزوفرنی معمولاً بین ۱۵ تا ۳۵ سالگی اغاز می شود. درمان های مؤثر شامل دارو درمانی و روان درمانی است.
افراد مبتلا به شیزوفرنی چگونه رفتار می کنند؟
در طول مرحله هذیان، افراد مبتلا اغلب بسیار پرانرژی و بی قرار هستند. آنها گاهی اوقات احساسات بسیار مثبتی دارند، بسیار خلاق و سرخوش هستند. دیگران اضطراب شدید، حتی پارانویا، و ترس از “دیوانه شدن” را تجربه می کنند. احساسات مثبت و منفی اغلب متناوب می شوند.
چگونه بفهمیم کسی شیزوفرنی دارد؟
نشانه های ویژه شامل توهمات صوتی به شکل شنیدن صداها، هذیان گاهی عجیب و غریب، مشکل در تمایز بین خود و محیط، و همچنین تغییر در خلق و خو و تفکر و گفتار است. اختلالات مهارت های حرکتی نیز ممکن است رخ دهد.
آیا شیزوفرنی قابل درمان است؟
شیزوفرنی به معنای از بین بردن کامل همه علل قابل درمان نیست، اما به اصطلاح رویکرد بهبودی وجود دارد. بیماران نیز خودشان تصمیم می گیرند که شفا برایشان چه معنایی دارد. برای کسانی که آسیب دیده اند، شفا می تواند به این معنا باشد که مثلاً با صداها کنار بیایند.
درمان و دوره زندگی با شیزوفرنی:
شیزوفرنی را می توان به روش های گوناگونی درمان کرد. ترکیبی از درمان دارویی و روان‌درمانی و درمان اجتماعی که به‌صورت فردی طراحی شده است، موفقیت آمیز بوده است.
در بیشتر موارد، داروها به تسکین علائم بیماری کمک می کنند. گروهی از داروهایی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند، داروهای ضد روان پریشی نامیده می شوند. نسل جدیدتر آنتی سایکوتیک ها، به اصطلاح غیر معمول، توصیه می شود. بیماران به همراه پزشک معالج خود تصمیم می گیرند که آیا می خواهند مواد موثره را به صورت قرص مصرف کنند یا به صورت تزریقی طولانی اثر تجویز کنند.

پیش زمینه شیزوفرنی چیست؟

نشانه‌های اولیه‌ی معمول شیزوفرنی پارانوید، حالت کلی توهم است که به‌عنوان پیش‌بینی تهدیدآمیز تجربه می‌شود، بدون آنکه شامل توهم غالبی باشد. این حالت به نوعی “پیش‌درآمد” یک توهم مشخص محسوب می‌شود.

از چه کسی شیزوفرنی را به ارث برده می شود، مادر یا پدر؟
شیزوفرنی ارثی است، به ویژه اگر هر دو والدین مبتلا باشند. اما این بدان معنا نیست که اگر هر دو والدین تحت تأثیر قرار گیرند، شما ۱۰۰٪ در کودکی به شیزوفرنی مبتلا خواهید شد.
اعتقاد بر این است که یک استعداد ژنتیکی در شیزوفرنی نقش دارد. اما وراثت تنها علت آن نیست. با این حال، عواملی که باعث شیزوفرنی می شوند هنوز نامشخص هستند.

آیا بیماران شیزوفرنی خطرناک هستند؟
آیا افرادی که از شیزوفرنی رنج می برند به طور کلی خطرناک تر از دیگران هستند؟ سینا فاضل، روانپزشک در دانشگاه آکسفورد می گوید: “بله، آنها خطرناک هستند.” این بیماری می تواند همراه با هذیان باشد، سپس بیماران از سوی دیگران احساس خطر می کنند و برای محافظت از خود حمله می کنند.

افکار شیزوفرنی چیست؟
سایر اختلالات فکری شیزوفرنی معمولی، وقفه فکری (قطع ناگهانی جریان فکر بدون دلیل آشکار) است که اغلب با احساس «محرومیت فکر» همراه است. وقتی افکار ازدحام می‌کنند، بیمار احساس می‌کند که تعداد آنها خیلی زیاد است، به عنوان مثال، ظرفی پر از افکار بی معنی یا بی ربط.
افراد مبتلا به شیزوفرنی چند سال عمر می کنند؟
نتیجه ای که بدست امده: بیماران مرد مبتلا به شیزوفرنی به طور متوسط ​​در سن ۶۲,۸ سالگی، ۱۴,۶ سال زودتر از سایر مردان جان خود را از دست دادند. امید به زندگی زنان مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو در انگلستان ۶۴,۱ سال است.

آیا فرد مبتلا به شیزوفرنی می تواند والدین خوبی باشد؟
والدین مبتلا به شیزوفرنی درمان نشده ممکن است در تامین نیازهای اولیه فرزندشان مانند خوراک، حمل و نقل به مدرسه و پشتیبانی تحصیلی مشکل داشته باشند. افراد مبتلا به شیزوفرنی اغلب اطرافیان خود را به عنوان تهدید می دانند و سرزنش می کنند یا در موارد شدید سعی می کنند به عزیزانشان یا خودشان آسیب برسانند.

در کدام عوامل خطر می توانم بر خودم تأثیر درمانی بگذارم؟
نکته خوب این است که شما می توانید در طول دوره شیزوفرنی یا همان ابتدا بر بسیاری از عوامل خطر تأثیر بگذارید. من می توانم از هر نوع دارویی اجتناب کنم. من می توانم روز خود را ساختار دهم و از یک روال یا مناسک برای رهنمود پیروی کنم.
می توانم اطرافیانم را حساس کنم و بگویم: “اگر متوجه چیزی شدید، با کسی تماس بگیرید، به من کمک کنید.” می توانم سعی کنم تمرکزم را بهبود بخشم، مثلاً از طریق تمرین حافظه یا چیزهایی که من را هیجان زده می کند. ورزش همچنین بسیار مفید است زیرا در ریتم های هورمونی و پیام رسان ما دخالت می کند.
می‌توانم اطرافیانم را آگاه کنم و بگویم: “اگر چیزی به ذهنت می‌رسد، لطفاً با کسی تماس بگیر و در این زمینه به من کمک کن.” می‌توانم تمرکز خود را تقویت کنم، مثلاً از طریق تمرینات حافظه یا انجام کارهایی که مرا مشتاق می‌کند. ورزش نیز بسیار مفید است، زیرا بر ریتم هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی ما تأثیر می‌گذارد.
می توانم مطمئن شوم که خواب کافی دارم، زیرا ریتم خواب خوب بسیار مهم است. می توانم سعی کنم ارتباطات اجتماعی خود را حفظ کنم، بیرون بروم و دوستان خوبی داشته باشم که بتوانم با آنها کارها را انجام دهم.
تشخیص شیزوفرنی البته ترسناک است زیرا شما نمی دانید با آن چه کنید و ترس نیز در این مورد نقش دارد. با این حال، مهم است که با آن مقابله کنید و آن را بپذیرید. چون تشخیص من نیست، اما اگر آن را بپذیرم ربط دارد. زیرا در این صورت من بینش دارم و می توانم کاری در مورد آن انجام دهم. من قادر به بازیگری یا ایفای نقش هستم و می توانم داروهایم را به طور مستقل مصرف کنم که باعث ثبات من می شود. مثلا می توانم همزمان در روان درمانی شرکت کنم.
برای تشخیص زودهنگام شیزوفرنی به چه علائم هشداردهنده ای می توانم توجه کنم؟
کودکان اغلب در جهان های خیالی زندگی می کنند. اینکه آنها این احساس را دارند که کمی از خودشان دور هستند، من گاهی اوقات طوری نگاه می‌کنم که انگار در یک فیلم هستم. سپس از پدیده‌های واقعی‌سازی و مسخ شخصیت صحبت می‌شود. با افزایش سن، بین هجده تا بیست و پنج سالگی، پدیده های دیگری به وجود می آیند. اینها به ویژه توهم هستند. اینها می توانند همه کیفیت ها و شرایط را داشته باشند. اینها شامل توهمات صوتی به شکل شنیدن صداها و توهمات نوری است که فرد چیزی را می بیند که شخص دیگری درک نمی کند.

شیزوفرنی چگونه بر تمرکز و تفکر تأثیر می گذارد؟
اینها علائمی هستند که همه اطرافیان ما می توانند متوجه آن شوند. تمرکز در شیزوفرنی به طور قابل توجهی مختل می شود و این اختلال در سطوح مختلف خود را نشان می دهد. وقتی با یک بیمار شیزوفرنی صحبت می کنید و او می خواهد ایده ای را با شما در میان بگذارد، اغلب متوجه می شوید که او جمله ای را شروع می کند و ناگهان آن را متوقف می کند. به این می گویند پاره کردن افکارت یا “قطعه‌قطعه شدن افکار”. او به فکر فرو می رود و به صحبت در مورد چیز دیگری ادامه می دهد. با این حال، او خودش متوجه این موضوع نمی شود.

این پدیده می‌تواند گونه ای گسترش افکار باشد؛ افرادی که به این موضوع مبتلا هستند، احساس می‌کنند افکارشان در تمام محیط اطرافشان پخش می‌شود. آن‌ها می‌دانند در حال حاضر چه چیزی فکر می‌کنند. اما همچنین ممکن است احساس کنند که یک نوع القای فکری وجود دارد، گویی کسی از بیرون افکارشان را کنترل می‌کند.
همچنین ممکن است ظهور نئولوژیسم‌ها، یعنی ساخت واژه‌های جدید، مشاهده شود. افراد مبتلا از کلمات تازه‌ای استفاده می‌کنند که اساساً وجود ندارند. وقتی از آن‌ها بپرسید، می‌توانند به‌طور دقیق توضیح دهند که این کلمات چه معنایی دارند.
آیا علائم در طول زمان تغییر می کند؟
علائم می‌توانند در طول زمان تغییر کنند. به‌طور کلی، شایع‌ترین اشکال به‌صورت حمله‌ای بروز می‌کنند. ممکن است یک حمله روانی، تشدید شیزوفرنی یا یک دوره روان‌پریشی رخ دهد. پس از آن، مرحله‌ای وجود دارد که ممکن است وضعیت بهبود یابد. این مراحل می‌توانند متناوب باشند.
نبودن علائم به مصرف داروها بستگی دارد. اما هدف نباید لزوماً نبودِ کامل علائم باشد، زیرا در برخی موارد این امر دشوار است. هدف اصلی بهبود کیفیت زندگی فردی است، کیفیتی که می‌خواهیم به بیمار بدهیم تا بتواند زندگی خوبی داشته باشد، هرچند این زندگی چگونه می شودبه نظر برسد! برخی بیماران مثلاً می‌خواهند همه علائم را از بین ببرند، در حالی که برخی دیگر تمایل دارند برخی از آن‌ها را حفظ کنند.
آنچه که باید علاوه بر این مدیریت شود، زمانی است که به فرد یا محیط اطراف او آسیب یا تهدیدی وارد می‌شود. افرادی که به این وضعیت مبتلا هستند باید به‌طور ضروری درمان شوند تا از خودشان و دیگران محافظت شود.
هر چند وقت یکبار شعله وری شیزوفرنی رخ می دهد و چگونه می توانیم با آنها به بهترین شکل برخورد کنیم؟
حملات می توانند با فرکانس های مختلف رخ دهند و برای مدت زمان متفاوتی ادامه داشته باشند. این حالتی فردی است. هر چه یک حالت روان پریشی بیشتر طول بکشد، اثرات آن بدتر است. هر چه مدت طولانی تری درمان نشود، سلول های عصبی بیشتری از بین می روند. این قضیه بر تمرکز و ادراک تأثیر می گذارد. هرچه شیزوفرنی سریعتر درمان شود، در دراز مدت فرد سالم تر خواهد بود.
اگر یک دوره روان پریشی به عنوان بخشی از شیزوفرنی رخ دهد، که معمولاً اتفاق می افتد، باید حداقل یک سال آن را درمان کنید. از مرحله دوم روان پریشی در شیزوفرنی، درمان باید پنج سال طول بکشد. اگر چندین بار اتفاق بیفتد، گاهی برای همه مدت زندگی.
فاصله بین حملات متفاوت است. حتی یک چیز کوچک می تواند عامل تعیین کننده باشد، صرف نظر از اینکه علامت مثبت یا منفی باشد. هنگامی که فردی از شیزوفرنی رنج می برد، فرد مبتلا به قدری حساس است که بسیاری از چیزها می توانند باعث حمله شوند. به همین دلیل مهم است که بپرسید و ارتباط برقرار کنید.

طبقه بندی شیزوفرنی بر اساس ICD-10
F20.0 شیزوفرنی پارانوئید
F20.1 شیزوفرنی هیبهفرنیک
F20.2 شیزوفرنی کاتاتونیک
F20.3 شیزوفرنی تمایز نیافته
F20.4 افسردگی پس از شیزوفرنی
F20.5 باقیمانده شیزوفرنی
F20.6 شیزوفرنی سیمپلکس
شیزوفرنی پارانوئید:
شیزوفرنی پارانوئید شایع ترین آن است. حدود ۶۵ درصد از همه مبتلایان از این شکل رنج می برند که علائم اصلی آن هذیان، پارانویا و بی اعتمادی است. هذیان نزول نیز رخ می دهد. به عنوان مثال، بیماران می توانند به شدت متقاعد شوند که به خانواده سلطنتی انگلیس تعلق دارند، مهم نیست که چقدر شواهد علیه آن در دسترس باشد.
ویژگی این نوع شیزوفرنی عبارت است از بدگمانی و هذیانِ گزند و آسیب. بیمار گُمگَشتگیِ قابل ملاحظه ای داشته و در گفتگوهای خود از یک موضوع به موضوع دیگر می پرد.
تفاوت بین شیزوفرنی و شیزوفرنی پارانوئید چیست؟
شایع ترین آنها عبارتند از شیزوفرنی پارانوئید که با هذیان و توهم مشخص می شود، شیزوفرنی هیبهفرنی با تغییرات عاطفی و رفتار نامناسب، و شیزوفرنی کاتاتونیک که با بی حرکتی سفت و سخت یا حرکت بیش از حد مشخص می شود.
شیزوفرنی هبفرنی:
شکلی از شیزوفرنی که از نوجوانی شروع می شود و با تغییرات عاطفی و مشکلات رفتاری مشخص می شود. افرادی که تحت تأثیر قرار می گیرند غیرمسئول به نظر می رسند، به طور غیرقابل پیش بینی واکنش نشان می دهند و برای مثال رفتار نامناسبی از خود نشان می دهند.
احمقانه، خلق و خوی درمان با داروهای اعصاب و روان درمانی است. دوره های مزمن شایع است و پیش آگهی ضعیف است.
در شیزوفرنی هبه‌فرنیک، علائم منفی به طور فزاینده‌ای بروز می‌کنند. به‌ویژه، زندگی عاطفی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، حالت روحی فرد به شدت کاهش می‌یابد و مبتلایان در برابر محیط اطراف خود به طرز نامناسبی رفتار می‌کنند یا به‌نظر می‌رسد که رفتاری ساختگی دارند.
برخی از بیماران زیاد صحبت می کنند، اما بدون ارتباط واضح. از سوی دیگر، برخی دیگر فقط تکه‌هایی از کلمات را بیان می‌کنند یا از ساختار دستوری صحیح جمله غفلت می‌کنند. آنچه گفته می شود دیگر برای فرد خارجی قابل درک نیست.
شیزوفرنی سیمپلکس:
این نوع شیزوفرنی به سختی قابل تشخیص است. در آن توهم یا توهمات وجود ندارد.
تشخیص شیزوفرنی سیمپلکس (ساده) به ویژه دشوار است. افراد آسیب دیده عمدتاً از کاهش میل رنج می برند، غیرفعال به نظر می رسند و سازگاری اجتماعی برایشان دشوار است. توهم و یا هذیان به ندرت در این شکل از شیزوفرنی رخ می دهد.
شیزوفرنی کتاتونیا:
کتاتونیا اختلال شدیدی در حرکات ارادی است که با حالتی غیرطبیعی و شدیداً انقباض‌یافته در کل بدن خود را نشان می‌دهد. این اختلال می‌تواند شامل علائمی مانند ثابت ماندن در موقعیت‌های خاص، ناتوانی در حرکت یا انجام حرکات تکراری باشد. کتاتونیا معمولاً با سایر اختلالات روانی، به‌ویژه شیزوفرنی، مرتبط است.

شیزوفرنی کاتاتونیک بر جسم و روان تأثیر می گذارد. حالت روانی و حرکتی متناوب بین هیجان و فلج است. همچنین اتفاق می‌افتد که افراد آسیب‌دیده به‌طور خودکار دستورات را دنبال می‌کنند، از انجام آن سرباز می‌زنند یا دقیقاً برخلاف آنچه از آنها خواسته می‌شود، عمل می‌کنند. شیزوفرنی کاتاتونیک دیگر به ندرت در کشورهای صنعتی رخ می دهد، اما هنوز در کشورهای دیگر خارج از اروپا و آمریکای شمالی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، شیوع دارد.
این نوع شیزوفرنی به دو شکل یافت می شود. در یک نوع، شخص بی حرکت بوده و گاه ساعت ها در یک وضعیت باقی می ماند. چنین به نظر می رسد که بیمار از تمامی اتفاقاتی که در اطرافش می گذرد بی اطلاع است. هر چند بعدها می تواند درباره رویدادهایی که در طی این دوره اتفاق افتاده است، صحبت کند. نوع دیگر این اختلال به صورت فعالیت شدید و بیقراری است.

شیزوفرنی تمایز نیافته چیست؟
شیزوفرنی تمایز نیافته، طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی IV، نوعی از شیزوفرنی است که با علائم مختلفی مشخص می شود که با هیچ یک از انواع دیگر شیزوفرنی (هبفرنی، شیزوفرنی کاتاتونیک، شیزوفرنی پارانوئید) مطابقت ندارد.

حالت باقیمانده شیزوفرنی چیست؟
حالت باقیمانده شیزوفرنی شامل تغییرات شخصیتی با رفتار فزاینده منفعلانه، علائم ترک یا علائم منفی فردی است که از شیزوفرنی رنج می برد.

اعضا خانواده و اقوام چه می توانند انجام دهند؟
مقابله با شیزوفرنی نیاز به همدلی، دانش و صبر دارد. در اینجا چند نکته وجود دارد که می تواند برای افراد آسیب دیده و بستگان آنها مفید باشد:
۱- آموزش و درک: در مورد شیزوفرنی بیشتر بدانید تا علائم، علل و گزینه های درمانی را درک کنید. این موضوع به کاهش تعصب کمک می کند و محیطی حمایتی ایجاد می کند.
۲- کمک حرفه ای: زودتر به دنبال پشتیبانی حرفه ای باشید. روانپزشکان باتجربه می توانند تشخیص دقیق داده و یک استراتژی درمانی مناسب ایجاد کنند.
۳- دارو و درمان: دارو درمانی و روان درمانی مناسب اغلب برای درمان شیزوفرنی بسیار مهم است. قرار ملاقات های منظم با درمانگر خود داشته باشید و طبق دستور دارو مصرف کنید.
۴- شبکه اجتماعی حمایتی: کسانی که تحت تاثیر قرار گرفته اند نیاز به حمایت خانواده و دوستان دارند. یک محیط حمایتی می تواند روند بهبودی را ارتقاء دهد و بهزیستی را بهبود بخشد.
۵- ارتباط: ارتباط باز ضروری است. در مورد ترس ها، نگرانی ها و پیشرفت صحبت کنید. با دقت گوش دهید تا دیدگاه فرد را درک کنید.
۶- مدیریت استرس: استرس می تواند علائم را بدتر کند. با یافتن راهبردهای مقابله ای، مانند تمرینات آرامش بخش، مدیتیشن یا فعالیت های خلاقانه، به افراد آسیب دیده کمک کنید تا استرس را کاهش دهند.
۷- انتظارات واقع بینانه: اهداف و انتظارات واقع بینانه را برای زندگی روزمره تعیین کنید. پیشرفت کوچک به اندازه موفقیت های بزرگ مهم است.
۸- سبک زندگی سالم: یک رژیم غذایی متعادل، خواب کافی، ورزش منظم و پرهیز از الکل و مواد مخدر می تواند به رفاه کمک کند.
۹- طرح بحران: در صورت بدتر شدن علائم، یک طرح اضطراری ایجاد کنید. بدانید در مواقع اضطراری چه اقداماتی را برای اطمینان از ایمنی انجام دهید.
۱۰- بُردبار باشید: روند بهبودی شیزوفرنی ممکن است زمان ببرد. صبور باشید و به امکان بهبود ایمان داشته باشید.
هر فرد شیزوفرن منحصر به فرد است، بنابراین برخورد با شیزوفرنی باید به‌صورت فردی انجام شود. یک رویکرد جامع که جنبه‌های پزشکی، درمانی، اجتماعی و شخصی را در نظر بگیرد، برای کمک به مبتلایان در داشتن یک زندگی پرمعنا و شاداب بسیار مهم است.