بیژن شاهمرادی

در گفتار همگانی یا تداول عامه هنگامی که می گویند: «کُنْ فَیَکون» شد آهنگ آن دارند که ویران شدن یا از میان رفتن کسی یا چیزی را برسانند. بازگویی رویدادی منفی.راستی آن که این سخنی ست از قرآن و درست به مفهومی واژگونه از کاربرد آن در میان مردم را می رساند، نیرومندی آفریدگار در […]

شیفتگی ! خدا چه رُخساره ای دارد؟ مگر خدا رُخساره ای دارد؟ در بینش کلیمیان و مسیحیان همچون مسلمانان گمانه زدن چهره و اندام برای خدا کاری ست خدا ناشناسانه; آیه ۴و۵ از باب ۲۰ کتاب خروج می­ گوید: «هیچ صورت تراشیده و تمثالی از آنچه بالا در آسمان است و از آنچه پایین در […]

در استوره گفته شده است که مهر/ میثرا در نیمه شبی، در غاری از میان سنگ و آب زاده شد. سنگْ آب زاده است*. برخی فرانمودهای برجستهء این باورداشت در زندگی فرهنگی ایرانیان که تا کنون شناسایی کرده ایم چنین است: ۱- زورخانه ها، که یکی از آشکارترین نمونه های پژواک باورهای میترایی در زندگی […]

آیینهای سوگواری در لُرِ بزرگ (بختیاری) در سده ۱۴ میلادی *************************************************** مراسم ماتم و عزاداری در ایذه «از غرایب اتفاقاتی که آن روز بر سر من آمد این بود که وقتی وارد شدم دیدم قضات و خطیبان و سادات به دیوار تالار تکیه زده ­اند. ازکثرت جمعیت جا نبود همه مردم یا می­ گریستند یا […]

زبان فارسی نو یا فارسی دری پس از اسلام از شهر بلخ* در سراسر فلات ایران و خوارزم گسترده شد. در همه این دوران کم و بیش همه خاندانهایی که بر ایران فرمانروایی کردند نافارسی زبان بودند پایتخت بنیادگذار نام خاندان _ تبار مرو و نیشابور طاهرذوالیمینین طاهریان زرنج یعقوب لیث صفاریان(سیستانی) بخارا امیراسماعیل سامانیان(خوارزمی) […]

هر چند نوشتهء دکتر ویلم فلور برخی روشنگری ها دارد، چند نکتهء نادرست در آن دیده می شود: ۱_ دهها هزار مرد جنگی از سراسر ایران به فراخوان شاپور عباس میرزا به ارتش پیوسته به نبردگاهها رفتند *. خانواده های این مردان به شمار سدها هزار در همه جای کشور بودند و از روی دادن […]

یکی از رشته های علمی در پژوهشهای تاریخی/ فرهنگی، بازسازی ساختمانهای باستانی ست که تنها اندک بخشهایی از آنها بر جای مانده. بی گمان دیدن نگاره هایی از بازسازی این گونه ساختمانها برای گروهی از دیدی و نگاهی حسی ارزش دارد. از دید پژوهشی نگاه دیگری در میان است. معماری یکی از هنرهایی ست که بار و […]

_ خیلی عجیبه، تو همیشه می گی آدم نمی میره، جا به جا می شه !_ می بینی؟ باید بگی « تو همیشه می گفتی »– خُب…—————–رواقِ منظرِ چشمِ من آشیانۀ تست / کرم نما و فرود آ که خانه خانۀ تستحافظ

همانگونه که در پژوهشنگاریِ پیوست یاد شده است هر طایفهء بختیاری زیارتگاهی ویژهء خود داشته خویش را در پناه آن می انگارند. می توان گمان برد که این روالْ پیروی از الگویی کهن است که مردمان باستان برای هر شهر و کوی و برزن خدایی ویژه می داشتند. بازماندهء دگرگون شدهء این باور را در […]

پرده را بستم، چراغ را خاموش کردم، سرم را که روی بالش گذاشتم، صدای جر و بحث دو نفر از پشت پنجره بسته بلند شد. به‌زبان یأجوج‌مأجوج حرف می زدند. دم به‌دم صدایشان بلندتر و لحن‌شان پرخاشگرانه‌تر می‌شد. پا شدم گوشه پرده را کنار زدم. سگ گرگی بودند. چند تایی دیگر هم توی باغچه این […]