بیژن شاهمرادی

زبان فارسی نو یا فارسی دری پس از اسلام از شهر بلخ* در سراسر فلات ایران و خوارزم گسترده شد. در همه این دوران کم و بیش همه خاندانهایی که بر ایران فرمانروایی کردند نافارسی زبان بودند پایتخت بنیادگذار نام خاندان _ تبار مرو و نیشابور طاهرذوالیمینین طاهریان زرنج یعقوب لیث صفاریان(سیستانی) بخارا امیراسماعیل سامانیان(خوارزمی) […]

هر چند نوشتهء دکتر ویلم فلور برخی روشنگری ها دارد، چند نکتهء نادرست در آن دیده می شود: ۱_ دهها هزار مرد جنگی از سراسر ایران به فراخوان شاپور عباس میرزا به ارتش پیوسته به نبردگاهها رفتند *. خانواده های این مردان به شمار سدها هزار در همه جای کشور بودند و از روی دادن […]

یکی از رشته های علمی در پژوهشهای تاریخی/ فرهنگی، بازسازی ساختمانهای باستانی ست که تنها اندک بخشهایی از آنها بر جای مانده. بی گمان دیدن نگاره هایی از بازسازی این گونه ساختمانها برای گروهی از دیدی و نگاهی حسی ارزش دارد. از دید پژوهشی نگاه دیگری در میان است. معماری یکی از هنرهایی ست که بار و […]

_ خیلی عجیبه، تو همیشه می گی آدم نمی میره، جا به جا می شه !_ می بینی؟ باید بگی « تو همیشه می گفتی »– خُب…—————–رواقِ منظرِ چشمِ من آشیانۀ تست / کرم نما و فرود آ که خانه خانۀ تستحافظ

همانگونه که در پژوهشنگاریِ پیوست یاد شده است هر طایفهء بختیاری زیارتگاهی ویژهء خود داشته خویش را در پناه آن می انگارند. می توان گمان برد که این روالْ پیروی از الگویی کهن است که مردمان باستان برای هر شهر و کوی و برزن خدایی ویژه می داشتند. بازماندهء دگرگون شدهء این باور را در […]

پرده را بستم، چراغ را خاموش کردم، سرم را که روی بالش گذاشتم، صدای جر و بحث دو نفر از پشت پنجره بسته بلند شد. به‌زبان یأجوج‌مأجوج حرف می زدند. دم به‌دم صدایشان بلندتر و لحن‌شان پرخاشگرانه‌تر می‌شد. پا شدم گوشه پرده را کنار زدم. سگ گرگی بودند. چند تایی دیگر هم توی باغچه این […]

قدسی و پرویز از وقتی بچه بودند و همبازی همدیگر را ندیده بودند. امشب قدسی که پنجاه و چهار پنج ساله شده بود پرویز را برای شام به آپارتمانش دعوت کرده بود.قدسی از شوهرش جدا شده بود، طلاق نگرفته یعنی شوهرش جدا شده و زنی هم گرفته بود.چشمهای قدسی مثل دوران بچگی اش نگاهی سر […]

در شمال انگلستان در آغاز ماهِ مهِ نانی می پزند گِرد و درست در میانه آن نگارهء چلیپایی می کشند.چلیپا از دیرباز نمادِ خورشید بوده است، پس نشانهء افزون بخشی (برکت).ماه مه سرآغاز گرما و نوید دهندهء بارآوریِ کشتزارها و بَردادنِ جالیزها و درختان میوه هست.از همین روی کمابیش در سراسر اروپا به بزرگداشت آغاز […]

دروغگو… همهء ایرانیان با این گفته آشنا هستند :“دروغگو دشمن خدا ست” . این زبانزد از چه زمانی در زبان فارسی رواج یافته است؟ چرا تنها دروغگو دشمن خدا خوانده شده است و نه دزد یا آدمکش و … مانند آن؟ از فهرست بلند گناهان بزرگ چرا آن کس که به دروغ روی آورد دشمن […]

ایزدان شهید شونده یا ایزدان گیاهی ایزدانی هستند که هر بار هنگام دروی خرمن کشته یا شهید می شوند و شهید شدنشان افزونی / برکت به جهان می آورد. این افزونْ بخشی همهء گیاهان و جانوران، هر آنچه که می زید را دربر می گیرد و برخوردار می کند.یکی از کهنترین استوره های ایزد شهید […]