بیژن شاهمرادی

زنان بختیاری پیشگفتار:در فرهنگ استوره ای٘ آیینی جایگاه سازی و کار٘سپاری بر پایه نَر٘ و لاس (جنسیت) است که در فرهنگ ایرانی هم به روشنی دیده می شود، و نمونه ای بی و کاست از این بینش در ایران را در بختیاری یافته ایم. جامعهء نمونه: بختیاری هر چند در نگاه نخست، بختیاری جامعه ای […]

۱۲۸ – بـر فـراز اَرِدْویسـور آناهید، تاجی آراسته با یک سد ستاره جای دارد؛ سربندی آذین شده. بخشی از پوشاک آیینی کمابیش همهء زنان ایرانی، در همهء سرزمینهای ایرانیک، است.چرا؟زیرا آیینی/ سنتی ست. هر آیینی استوره ای به پشتوانه دارد، هرچند اگر استوره فراموش شده باشد. درست برپایهء همان استوره است که زنان نباید خونریز […]

یکی از پُرشورترین سروده های سعدی چنین آغاز می شود:همه عمر برندارم سر از این خمار مستیکه هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی به دیگر سخن این دلباخته پیش از آنکه زاده شود به دلداری دلباخته ! چگونه می شود کسی که نبوده همچنان بوده باشد؟ چرا تاکنون کسی این گفتهء سعدی را […]

زن بودن در فرهنگ ایرانی ۱- بارها شنیده و شاید چنین گفته باشیم که: پسر هوشنگ، یا هر کس دیگر، زن گرفت، آدم شد! به دیگر سخن، این پسر، پیشتر تخس بود و رفتار بیرون از هنجار آدمیگری داشت. اکنون که زن خواسته، سر به راه شده و به رفتار بهنجار روی کرده است. پرسش […]

دکتر منوچهر ستوده داستان خواندن را کاری “احمقانه” می داند.با سپاس فراوان از دوست گرامی و نویسندهء توانا آقای سهراب فرسیو که دیگر بار نکته ای باریک دریافته به همخوانی گذاشته است. کوشش کارشناسانهء ایشان و فراهم آوردن گواهیهای درخور به راستی ستودنی ست. «دکتر بیژن شاهمرادی» اینک باید پرسید که دانشی مردی بنام همچون […]

خروس سفید نماد جشن بهمنگان در ایران، دومین روز از بهمن ماه، جشنی برگزار می‌شد به نام بهمنگان. این جشن برای سپاسگزارى از وَهُومَن که از امشاسپندان دین زرتشتی ست برگزار می‌شد. وهومن/ وهومنه نماد خردمندی و اندیشه نیک است. خروس پرنده ویژه بهمن؛ رنگ سپید، رنگ ویژه و گل یاسمن سپید هم گل ویژه […]

خاندان ساسانی کمی بیش از چهار سده بر سرزمینهای ایرانی نشین، و گاهی بیرون از آن سرزمینها، فرمانروایی کردند، به دیگر سخن دومین شاهی دیرپای ایران. شاهنشاهی ساسانی کم و بیش در همه زمینه ها کامیاب بود. فرو افتادن این فرمانروایی را می توان بی گمان پیامد به کار افتادن، یا از کار افتادن چندین […]

مامِ میهن / سرزمینِ پدری جستاری در استوره شناسی(مردمشناسی فرهنگی)کدام یکی درست هست؟ هر دو، بسته به این که در چه دوره ای گفته شده باشد. فرجامِ سه پهلوان ـ قهرمان استوره ای ایرانی روشنگر است؛پهلوان – قهرمانانیکم: فریدونفریدون، ثْرَهْ ایتونَه اوستایی (سومین)—————————————-– هفت نیای او گاو اند *– خود گاو سوار است– جادوگری می […]

یکی از دانشهایی که می تواند در پژوهشهای تاریخی یاری رساند زبانشناسی ست.اینجا نمونه ای می آوریم:المستان: دست کم تا سدهء هشتم هجری سرزمینی که امروزه بختیاری می خوانیم، یا بخشی از آن، “المستان” خوانده می شد*.گونه های پیشین این نامواژه یاری بزرگی برای باز شناسی نکته های ناشناختهءگذشتهء مردم و سرزمین بختیاری، و همهء […]

مهار کردن سرنوشت: گالیسا … کی می رسد باران؟ رمان، نوشتهء سهراب فرسیو سرنوشت / تقدیر: مردمی در سرزمینی خشک و کم آب خانه می کنند میانه تا جنوب خاوری ایرانمهار سرنوشت / تدبیر: ساختن کاریز، بادگیر و گودال باغچه انگیزهء ماندن و زیستن در سرزمین دشوار: هر جا که “ما” هستیم ناف جهان است […]