بیژن شاهمرادی

خروس سفید نماد جشن بهمنگان در ایران، دومین روز از بهمن ماه، جشنی برگزار می‌شد به نام بهمنگان. این جشن برای سپاسگزارى از وَهُومَن که از امشاسپندان دین زرتشتی ست برگزار می‌شد. وهومن/ وهومنه نماد خردمندی و اندیشه نیک است. خروس پرنده ویژه بهمن؛ رنگ سپید، رنگ ویژه و گل یاسمن سپید هم گل ویژه […]

خاندان ساسانی کمی بیش از چهار سده بر سرزمینهای ایرانی نشین، و گاهی بیرون از آن سرزمینها، فرمانروایی کردند، به دیگر سخن دومین شاهی دیرپای ایران. شاهنشاهی ساسانی کم و بیش در همه زمینه ها کامیاب بود. فرو افتادن این فرمانروایی را می توان بی گمان پیامد به کار افتادن، یا از کار افتادن چندین […]

مامِ میهن / سرزمینِ پدری جستاری در استوره شناسی(مردمشناسی فرهنگی)کدام یکی درست هست؟ هر دو، بسته به این که در چه دوره ای گفته شده باشد. فرجامِ سه پهلوان ـ قهرمان استوره ای ایرانی روشنگر است؛پهلوان – قهرمانانیکم: فریدونفریدون، ثْرَهْ ایتونَه اوستایی (سومین)—————————————-– هفت نیای او گاو اند *– خود گاو سوار است– جادوگری می […]

یکی از دانشهایی که می تواند در پژوهشهای تاریخی یاری رساند زبانشناسی ست.اینجا نمونه ای می آوریم:المستان: دست کم تا سدهء هشتم هجری سرزمینی که امروزه بختیاری می خوانیم، یا بخشی از آن، “المستان” خوانده می شد*.گونه های پیشین این نامواژه یاری بزرگی برای باز شناسی نکته های ناشناختهءگذشتهء مردم و سرزمین بختیاری، و همهء […]

مهار کردن سرنوشت: گالیسا … کی می رسد باران؟ رمان، نوشتهء سهراب فرسیو سرنوشت / تقدیر: مردمی در سرزمینی خشک و کم آب خانه می کنند میانه تا جنوب خاوری ایرانمهار سرنوشت / تدبیر: ساختن کاریز، بادگیر و گودال باغچه انگیزهء ماندن و زیستن در سرزمین دشوار: هر جا که “ما” هستیم ناف جهان است […]

” زبان و استوره دو چهره از یک پدیده اند ” از ارزنده ترین یافته های ارنست کاسیرر* استوره شناس بزرگ است که وی را فیلسوف فرهنگها می خوانند . ازینرو پیوسته استوره در زبان کارگر می شود و زبان در استوره. نمونهء ” گیس بریده ” به معنی بی آبرو، بی شرم و بدکاره […]

آقا محمد شاه قاجار سخت کُشی آقا محمد شاه در کرمان، که برابر پژوهش دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی، نه چنان بوده که وانموده شده، و رفتار وی با لطفعلیخان زند مایهء آن شده است که چندین نکتهء بنیادی درباره فرمانروایی وی یکسره نادیده بماند: ۱- آقا محمد شاه به روشنی دریافته بود که روش […]

(Archetype) و پذیرش همگانی**اقبال عاممن در عجبم که این شیر چرا می نخورد تیرِ مرا !شمارگان کتاب داستان در ایران کم است و کوچک. هیچ نویسنده ای نمی تواند از راه نوشتن و فروش داستان گذران کند. بر این نکته کم و بیش همه همآواز هستند و باز کم و بیش همه در توضیح این […]

آرامگاه همه شاهان هخامنشی چه در پارسه و چه در نقش رستم برابر نمونه ای یکسان ساخته شده است:الف)همه بر بلندای کوه است.ب)نمای بیرونی آن همانند چلیپا یا صلیب است.آرامگاه کورش نیز گونهء دیگری از همین روش است؛ کوهواره ای ست که تن شاه را نه بر زمین که زیر آسمانهء (سقف) آن نهاده اند. […]

دماغ (بینی) مردان یکی از نشانه های نژادگی مردان در بینش بختیاریان خمیدگی بینی مردان است،و چنین می گویند:نُفتْ٬ نُفتِ نَرْ میشیnoft, noft e nar mishiبینی، (همچون) بینی میش نر.در تاریخ فرهنگی ایرانی تنها یک نمونهء همانند برای این دیدگاه شناخته شد:پارسها نژادگی و زیبایی چهرهء کورش بزرگ را از آن می دانستند که بینی […]