مردمشناسی

در گفتار همگانی یا تداول عامه هنگامی که می گویند: «کُنْ فَیَکون» شد آهنگ آن دارند که ویران شدن یا از میان رفتن کسی یا چیزی را برسانند. بازگویی رویدادی منفی.راستی آن که این سخنی ست از قرآن و درست به مفهومی واژگونه از کاربرد آن در میان مردم را می رساند، نیرومندی آفریدگار در […]

شیفتگی ! خدا چه رُخساره ای دارد؟ مگر خدا رُخساره ای دارد؟ در بینش کلیمیان و مسیحیان همچون مسلمانان گمانه زدن چهره و اندام برای خدا کاری ست خدا ناشناسانه; آیه ۴و۵ از باب ۲۰ کتاب خروج می­ گوید: «هیچ صورت تراشیده و تمثالی از آنچه بالا در آسمان است و از آنچه پایین در […]

در استوره گفته شده است که مهر/ میثرا در نیمه شبی، در غاری از میان سنگ و آب زاده شد. سنگْ آب زاده است*. برخی فرانمودهای برجستهء این باورداشت در زندگی فرهنگی ایرانیان که تا کنون شناسایی کرده ایم چنین است: ۱- زورخانه ها، که یکی از آشکارترین نمونه های پژواک باورهای میترایی در زندگی […]

آیینهای سوگواری در لُرِ بزرگ (بختیاری) در سده ۱۴ میلادی *************************************************** مراسم ماتم و عزاداری در ایذه «از غرایب اتفاقاتی که آن روز بر سر من آمد این بود که وقتی وارد شدم دیدم قضات و خطیبان و سادات به دیوار تالار تکیه زده ­اند. ازکثرت جمعیت جا نبود همه مردم یا می­ گریستند یا […]

جوزف کمبل برگردانِ فارسی: تارنمای فرهنگ، هنر و تاریخ از گذرگاههای نیکبختی (نواتو، کالیفرنیا: کتابخانه جهان نو)، رویه های۶ -۱۰ ۱. نخستین کارکرد استوره [این است] که در فرد حس سپاسگزاری و بیمِ پذیرنده یا هیبتِ تأییدی در برابر راز هیولایی که هستی است برانگیزد. ۲. دومین کارکرد استوره نمایاندن رُخساره ای از کیهان است، […]

یکی از رشته های علمی در پژوهشهای تاریخی/ فرهنگی، بازسازی ساختمانهای باستانی ست که تنها اندک بخشهایی از آنها بر جای مانده. بی گمان دیدن نگاره هایی از بازسازی این گونه ساختمانها برای گروهی از دیدی و نگاهی حسی ارزش دارد. از دید پژوهشی نگاه دیگری در میان است. معماری یکی از هنرهایی ست که بار و […]

همانگونه که در پژوهشنگاریِ پیوست یاد شده است هر طایفهء بختیاری زیارتگاهی ویژهء خود داشته خویش را در پناه آن می انگارند. می توان گمان برد که این روالْ پیروی از الگویی کهن است که مردمان باستان برای هر شهر و کوی و برزن خدایی ویژه می داشتند. بازماندهء دگرگون شدهء این باور را در […]

در شمال انگلستان در آغاز ماهِ مهِ نانی می پزند گِرد و درست در میانه آن نگارهء چلیپایی می کشند.چلیپا از دیرباز نمادِ خورشید بوده است، پس نشانهء افزون بخشی (برکت).ماه مه سرآغاز گرما و نوید دهندهء بارآوریِ کشتزارها و بَردادنِ جالیزها و درختان میوه هست.از همین روی کمابیش در سراسر اروپا به بزرگداشت آغاز […]

دروغگو… همهء ایرانیان با این گفته آشنا هستند :“دروغگو دشمن خدا ست” . این زبانزد از چه زمانی در زبان فارسی رواج یافته است؟ چرا تنها دروغگو دشمن خدا خوانده شده است و نه دزد یا آدمکش و … مانند آن؟ از فهرست بلند گناهان بزرگ چرا آن کس که به دروغ روی آورد دشمن […]

ایزدان شهید شونده یا ایزدان گیاهی ایزدانی هستند که هر بار هنگام دروی خرمن کشته یا شهید می شوند و شهید شدنشان افزونی / برکت به جهان می آورد. این افزونْ بخشی همهء گیاهان و جانوران، هر آنچه که می زید را دربر می گیرد و برخوردار می کند.یکی از کهنترین استوره های ایزد شهید […]