بیژن شاهمرادی

مردمشناسی را انسانی ترین رشته علوم انسانی شمرده اند و بیراه نیست اگر مردمشناسی فرهنگی را سرآمد شاخه های گوناگون مردمشناسی بخوانیم زیرا این دانش با ژرفترین لایه های ذهن گروهی ما سر و کار دارد. بدین رو کوتاهترین تعریف این دانش را می توان چنین بیان کرد:« مردمشناسی فرهنگی دانشی ست که انگیزه رفتارهای […]

آیا گذشته ها گذشته ؟ !!! یکی از باورهای استوره ای استوار ایرانیان آن بود که سر هر هزاره، و شاید هر نیم هزاره، گزندی به ایرانشهر/ کشور آریاها می رسد. گمان نگارنده آن است که این باورداشت کهن از آن همهء مردمان هند و اروپایی بوده است. ته مانده این باورداشت را در پایان […]

پارهء دوم: مرد و پایگان مردمی پژوهشی در مردمشناسی فرهنگی ایرانی؛ جامعهء نمونه: بختیاری

میرچا الیاده:« اندیشهء انسان برای اندرْیافت یا فهم هستی نیازمند پاسخ است و استوره‌ها، پیش از دریافتن چِبود یا سرشت علم این‌کار را برای بشر انجام می‌دادند». بر این نکته همچنین باید افزود که: رؤیاپردازی و آرزواندیشی بینش استوره ای افزون بر جنبهء کاربردی آن که پاسخ به نیازهای روان – تنی آدمیان هست کاربرد […]

شهر آشنا حتما” از گرما و نم هوا بود که نیش مگس روی ساعدم مثل نیش پشه اثر کرد. شاید هم به خاطر جایی که بودم. ولیمطمئن چیز دیگری بیدارم کرد- صداهایِ بلندِ پشتِ هم.سربازی آمد بالای سرم. تفنگش، شاید هم مسلسلش را گرفت توی صورتم.گفتم ببین تو نباید آرامش اینجا را به هم بزنی، […]

گرگ: گرگین، گرگعلی …یکی از آیینهایی که تا هشت و نه دهه پیش میان بختیاریان رواج داشت چنین بود:هنگامی که گروهی از جنگاوران آهنگ آن می کردند که برای پیروزی تا پای مرگ با یکدیگر همراه شده در کارزاری درگیر شوند، نخستْ سگی، بیشترینه سیاه، را آورده هر یک کاردی به او زده لاشه اش […]

هر از چند گاهی سخن دربارهء خط فارسی/ عربی درمی گیرد و این که بهتر است این خط با خط دیگری، به ویژه خط لاتین جایگزین شود. این سخن اکنون پیشینه ای بیش از یک سده پشت سر دارد، و برخی کسان تا آنجا پیش می روند که کاربرد خط لاتین را یکی از ابزارهای […]

پیروزی عربهای مسلمان بر ایران ساسانی و به پیامد آن فرمانروایی دو خاندان عرب بر کشور، خودْ یکی از مایه های بد خوانی تاریخ ایران شده است. ستمگری بی پروای امویان و عباسیان بر ایرانیان، و شاید دیگر مردمان زیر فرمان ایشان، نکته ای نیست که جای گمانی بر آن باشد. ازینرو بسی از کسان […]

آقای عبدالله… از صاحبمنصبان گمرک بود و چند گاهی سرپرست گمرک یکی از شهرهای بزرگ کنارهء خلیجفارس؛ تا دست و پا کرد و خود را به استان زادگاهش، خوزستان رساند- به اهواز، و بود تا ١٣٢٣ که بازنشسته شد.آقا عبدالنبی یکی از پسران آقا عبدالله در سال ١٣٢۴ ازدواج کرد. نخستین فرزندش سال بعد به […]

زن چاق میانسال همهء موی سرش را پوشاند. روسری اش را محکم کرد و آستینهای بلند بلوزش را تا سِر مچ دستهاش کشید و نگاهی به دامنش انداخت که تا قوزک پاهاش را پوشانده بود.به صورت مرد جوان نگاه کرد و گفت: -هوشنگ خان، مهری خانم میگه آدم حظّ میکنه تو صورت هوشنگ خان نگاه […]